Theo số liệu của Bộ nội vụ và Truyền thông Nhật Bản công bố, tháng đầu năm 2023, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cơ bản của nước này đã tăng 4,2 % so với cùng kỳ năm ngoái. Và đây là mức cao nhất trong hơn 40 năm qua.

Từ trợ cấp lạm phát đến đào tạo lại kỹ năng cho người lao động, các doanh nghiệp ở Nhật Bản đang tăng cường nỗ lực giúp nhân viên chống chọi với giá cả leo thang và khủng hoảng lao động.

Những nỗ lực của các doanh nghiệp

Tại phiên họp mùa xuân của các cuộc đàm phán về lao động trong tháng 3/2023, các doanh nghiệp lớn tổ chức đàm phán với các công đoàn nội bộ để ấn định mức lương cho năm tài chính bắt đầu từ tháng 4 tới.

Tình trạng thiếu lao động và lạm phát tiêu dùng gia tăng, gấp đôi dự báo 2% của ngân hàng trung ương khiến các công ty thận trọng với khoản dự phòng nội bộ để tăng lương, trị giá 500 nghìn tỷ yên.

Teikoku Databank, một công ty nghiên cứu tín dụng doanh nghiệp cho biết khoảng 1/4 các doanh nghiệp Nhật Bản đã cung cấp các khoản trợ cấp lạm phát hoặc có kế hoạch làm điều này. Các khoản trợ cấp như vậy trung bình dao động từ 6.500 yên (hơn 1 triệu đồng) mỗi tháng đến 54.000 yên (gần 10 triệu đồng) cho khoản thanh toán nhận một lần.

Tăng lương bền vững

Dữ liệu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế OECD cho thấy tiền lương của người lao động Nhật Bản đã tăng khoảng 5% trong khoảng thời gian 30 năm kể từ 1990. Trong khi đó, lương của người Mỹ tăng 1,5 lần và lương của người Hàn Quốc tăng gấp đôi.

Takahide Kiuchi, cựu thành viên hội đồng quản trị của Ngân hàng Nhật Bản, hiện là nhà kinh tế điều hành tại Viện nghiên cứu Nomura kêu gọi tăng lương phải được duy trì theo thời gian để việc tăng lương tích lũy có thể bù đắp cho lạm phát trong thời gian dài.

Theo ông Kiuchi, tiền thưởng hoặc trợ cấp lạm phát sẽ chỉ có tác động hạn chế trong việc xoa dịu nỗi đau do lạm phát chi phí đẩy, vì người tiêu dùng có xu hướng tiết kiệm các khoản thanh toán nhận một lần thay vì chi tiêu.

Doanh nghiệp và người lao động cùng nỗ lực

Theo một cuộc thăm dò 33 nhà kinh tế của Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Nhật Bản (JERC), trong những cuộc đàm phán năm nay, các doanh nghiệp lớn có khả năng đưa ra mức tăng lương lớn nhất trong vòng 26 năm qua, hoặc ở mức trung bình 2,85% cho năm tài chính bắt đầu vào tháng 4 tới.

Tuy nhiên, một cuộc thăm dò riêng của Ngân hàng Jonan Shinkin và tờ báo Tokyo Shimbun cho thấy các công ty nhỏ phải đối mặt với tình trạng nghiêm trọng và hơn 70% trong số họ không có kế hoạch tăng lương.

Để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ đi theo hướng này, các cơ quan chức năng muốn cải thiện năng suất lao động và khuyến khích nhiều công nhân chuyển sang các ngành có triển vọng tăng trưởng tốt hơn và không thiếu việc làm.

Chính phủ Nhật Bản có kế hoạch khai thác nguồn lực trị giá 1.000 tỷ yên trong vòng 5 năm tới, cung cấp hỗ trợ cho các công ty tuyển dụng lao động tầm trung cũng như nỗ lực đào tạo lại kỹ năng để thúc đẩy luân chuyển lao động.

Người lao động đặt kỳ vọng cao vào các cuộc đàm phán lao động năm nay về biện pháp chống lại lạm phát đồng thời giải quyết vấn đề thị trường lao động thắt chặt.

Một số doanh nghiệp cũng đã sẵn sàng chủ động thực hiện, chẳng hạn Cyberagent, một công ty truyền thông internet thông qua “trung tâm đào tạo lại kỹ năng” đã đào tạo 200 kỹ sư công nghệ thông tin, nâng cao kỹ năng của họ để phù hợp với nhu cầu của công ty. Cùng với đó là tiếp tục thu hút nguồn kỹ sư và lao động từ nước ngoài.

Nguồn: Asahi