Nhật Bản có thể phải đối mặt với tình trạng thiếu hơn 11 triệu lao động vào năm 2040. Từ đó tô đậm những thách thức kinh tế mà quốc gia này phải đối mặt do già hóa dân số.

Dự kiến các ngành nghề thiếu lao động chủ yếu là chăm sóc sức khỏe, xây dựng, kỹ thuật dân dụng, bán hàng và vận tải.

Thiếu hụt 11 triệu lao động

Dân số trong độ tuổi lao động của Nhật Bản dự kiến giảm nhanh chóng từ năm 2027, Bloomberg dẫn nghiên cứu được công bố hôm 28/3 của Recruit Works Institute, một tổ chức tư vấn độc lập.

Báo cáo cho biết so với năm 2022, nguồn cung lao động dự kiến giảm khoảng 12% vào năm 2040, ngay cả khi nhu cầu vẫn ổn định.

Năm 2040, dự báo sẽ có khoảng 30% dân số Nhật Bản là những người trên 65 tuổi.

Cùng với tình trạng giảm sinh như hiện nay, ước tính Nhật Bản sẽ thiếu hụt hơn 11 triệu lao động, trong đó sự thiếu hụt lao động tại các khu vực nông thôn sẽ trầm trọng hơn các khu vực thành thị như Tokyo hay Osaka.

Theo viện nghiên cứu Recruit, các ngành nghề thiếu lao động chủ yếu là chăm sóc sức khỏe, xây dựng, kỹ thuật dân dụng, bán hàng và vận tải.  

Một nghiên cứu trước đó của Viện Quản lý Giá trị cho biết Nhật Bản cần 6,74 triệu lao động nước ngoài vào năm 2040, tức là gần gấp 4 lần so với năm 2020, để đạt mức tăng trưởng trung bình hàng năm khoảng 1,24%.

Nhật Bản - quốc gia với 126 triệu dân - đang trong tình trạng “báo động”, khi số lượng trẻ được sinh ra ở nước này vào năm 2022 sụt giảm nhanh hơn dự kiến.

Sự thiếu hụt lao động do già hóa dân số và giảm sinh sẽ tác động tiêu cực đến quá trình vận hành cơ cấu kinh tế - xã hội tại nhiều địa phương của Nhật Bản.

Các chính sách của Nhật Bản

Thủ tướng Fumio Kishida đã coi việc đảo ngược tỷ lệ sinh vốn đang suy giảm tại Nhật Bản là ưu tiên hàng đầu của chính phủ. Ông cũng đã cam kết đầu tư khoảng 1.000 tỷ yen (7,6 tỷ USD) để đào tạo công nhân cho nhiều công việc đòi hỏi kỹ năng cao hơn trong 5 năm tới.

Chính phủ Nhật Bản cũng đã nới lỏng các điều kiện cấp thị thực cũng như tạo điều kiện sinh sống tốt hơn để thu hút người nước ngoài đến làm việc tại Nhật Bản, nhằm bù đắp tình trạng thiếu hụt trong nước.

Bên cạnh đó, Nhật Bản cũng thực hiện các chính sách lâu dài khuyến khích tăng tỷ lệ sinh như hỗ trợ tài chính, thay đổi cơ cấu nghề nghiệp đảm bảo công bằng cho phụ nữ khi sinh và nuôi con nhỏ nhằm đảo ngược xu hướng sụt giảm dân số hiện nay.

Hiện nay, khoảng 50% trong số lao động nước ngoài ở Nhật Bản đến từ Việt Nam và Trung Quốc. Nhóm các tổ chức nghiên cứu nhận định số lượng lao động nhập cư từ các nước khác như Campuchia và Myanmar sẽ tăng lên nhanh chóng trong 20 năm tới.

Tuy nhiên, nguồn cung lao động nước ngoài có thể sẽ thấp hơn rất nhiều so với nhu cầu do hệ thống nhập cư hiện nay, do đó Nhật Bản cần phải xem xét cấp thị thực dài hạn hơn.