Cúi đầu chào (Ojigi - お辞儀) là một truyền thống quan trọng ở Nhật Bản. Văn hóa chào tại Nhật được xem như nghệ thuật với các quy tắc, luật lệ nghiêm ngặt.

Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách cúi chào chính xác và hiểu được ý nghĩa đằng sau hành động này.

Ý nghĩa của hành động cúi chào

Hành xử lịch thiệp đã in đậm vào văn hóa của con người Nhật Bản. Thái độ lịch sự và tôn trọng mọi người là nguyên tắc mà người Nhật luôn theo đuổi. Cách cư xử theo đúng nguyên tắc là tôn kính xã hội được giảng dạy ở các trường học từ những cấp học nhỏ nhất.

Chính vì thế, hành động cúi chào là hành động thể hiện sự tôn trọng, hết lòng với đối phương.

Thông qua việc cúi chào, đây còn là cách người Nhật dùng để thể hiện sự cảm ơn, xin lỗi và khi cần nhờ sự giúp đỡ. Cũng như nhiều quốc gia châu Á khác, xã hội Nhật Bản rất trọng thứ bậc, tôn ti trật tự.

Đây là một yếu tố rất quan trọng trong giao tiếp – đầu càng cúi thấp, càng thể hiện được sự tôn trọng, lòng biết ơn hay sự trang trọng của bản thân. 

5 kiểu cúi chào của người Nhật

Hành động cúi chào của người Nhật không đơn giản chỉ mang ý nghĩa chào hỏi thông thường mà hành động đó thể hiện sự tôn trọng, lòng thành và được chia thành nhiều cấp độ khác nhau ứng với 5 cách cúi chào của người Nhật.

Ngoài ra, văn hoá ojigi cũng sử dụng khi thể hiện sự biết ơn hay xin lỗi với một ai đó. Ojigi đã ăn sâu vào phong cách sống của người Nhật, thậm chí khi gọi điện thoại chào hỏi không gặp trực tiếp nhau họ vẫn cúi đầu chào.

Quy tắc chung của văn hoá chào hỏi Ojigi đó là khi bạn càng muốn thể sự tôn trọng hay thái độ xin lỗi càng cao thì càng phải cúi đầu thấp xuống. 

Ở Việt Nam và một số quốc gia khác, khi gặp nhau họ thường bắt tay, tuy nhiên hành động này lại không được đánh giá cao ở Nhật Bản.

Do đó, nếu có dự định sinh sống, học tập và làm việc tại đất nước Phù Tang hay làm việc có đối tác là người Nhật, bạn nên tìm hiểu sâu về văn hoá Ojigi để nhận được sự yêu quý và đánh giá cao hơn từ người Nhật nhé!

Có tất cả 5 cách cúi chào của người Nhật. Tuỳ theo độ tuổi, địa vị xã hội của đối phương và trường hợp cụ thể mà sẽ có những cách cúi đầu chào theo từng cấp độ. 

1. Kiểu cúi chào của người Nhật với người nhỏ tuổi hơn mình

Đây được coi là cấp độ chào thấp nhất trong văn hoá cúi chào của người Nhật. Với mức độ này, bạn cúi đầu theo góc 5 độ, cách chào hỏi này được sử dụng khi gặp người nhỏ hơn mình, bạn bè, đồng nghiệp thân thiết.

Thông thường sẽ là người ít tuổi hơn mình hoặc có vị trí thấp hơn mình.

2. Eshaku - Kiểu cúi chào đối với người cùng tuổi

Eshaku là cách cúi chào của người Nhật được sử dụng nhiều nhất trong giao tiếp hàng ngày. Được sử dụng khi chào người cùng tuổi, bạn bè; người cùng cấp bậc, địa vị xã hội; người mới gặp lần đầu. 

Bạn sẽ thực hiện cách chào Eshaku theo tư thế đứng, cúi nhẹ phần thân và đầu khoảng 15 độ trong khoảng 2s.

Cách cúi chào này thể hiện sự lịch sự, nhẹ nhàng. Cách  chào này được dùng mang tính lễ nghi nhiều và hay dùng chào người mà mình quen biết nhưng không thân thiết lắm.

3. Keirei - Kiểu cúi chào đối với cấp trên, người lớn tuổi

Bạn sẽ thực hiện các chào Keirei theo tư thế đứng, đầu và lưng thẳng và cúi 1 góc 30 độ trong khoảng 2s. Cách cúi chào rất lịch sự, thể hiện sự tôn trọng và sử dụng khi chào hỏi cấp trên, người lớn tuổi, khách hàng…

4. Saikeirei - Kiểu chào hỏi với góc 45 độ

Đây là cách cúi chào trang trọng nhất, dùng để thể hiện sự tôn trọng với người có địa vị rất cao như hoàng đế, hoặc để xin lỗi hay bày tỏ sự hối lỗi.

Thông thường, người Nhật hay sử dụng cách cúi chào này khi muốn thể hiện sự hối lỗi để xin lỗi 1 cách chân thành; thể hiện lòng tôn kính và biết ơn đối với những người có vị trí cao như hoàng đế, đấng Thần linh hay Quốc kỳ, ông bà và cha mẹ.

Để cúi chào theo kiểu Saikeirei, bạn cần cúi người 1 góc từ 45-60 độ và giữ nguyên tư thế này trong vòng 3s hay thậm chí 1phút. Cùng lúc đó, 2 bàn tay hạ xuống và chạm cào đầu gối, mắt nhìn thẳng xuống.

5. Dogeza - Kiểu chào quỳ

Kiểu cúi chào Dogeza là cấp cao nhất trong văn hoá cúi chào của người Nhật.

Trong thực tế, kiểu chào quỳ này ít khi được sử dụng bởi: Dogeza dùng khi một ai đó mắc lỗi nghiêm trọng, khó có thể tha thứ phải quỳ xuống để tạ lỗi. Đây là cách chào trước dây người Nhật hay dùng chào Nhật Hoàng và đấng sinh thành.

Ngày nay, trong trường hợp không phải để xin lỗi, thì ta gặp kiểu cúi chào này trong dịp đặc biệt thể hiện sự biết ơn đối với đấng sinh thành.

Những lưu ý khi cúi chào kiểu Nhật

Cách cúi chào giữa nam và nữ cũng có sự khác nhau. Bạn cũng cần phải nắm được cách cúi chào này nhé:

- Nửa thân trên nhẹ nhàng hướng về phía trước nhưng nửa thân dưới không được di chuyển và phải giữ vuông góc với mặt đất, như thể bạn đang đứng thẳng, mắt nhìn xuống phía dưới- Cổ, lưng phải được giữ ở tư thế thẳng, không cong lưng

- Cúi chào càng lâu càng thể hiện sự kính trọng đối với đối phương

- Nam thì sẽ để 2 tay dọc theo chân

- Nữ thì 2 tay sẽ đặt ở trước vạt áo trước, tạo thành hình chữ V, bàn tay trái đặt lên bàn tay phải. 

Những điều cần ghi nhớ khi giao tiếp, chào hỏi ở Nhật

Bên cạnh các điểm lưu ý khi cúi chào kiểu Nhật, bạn cũng nên nắm được các lưu ý chung trong giao tiếp của người Nhật:

- Nói giảm, nói tránh: Người Nhật rất chú ý và để tâm đến cảm xúc của người khác và sợ mất lòng người khác nên họ thường sẽ nói giảm, nói tránh, nói vòng vo thay vì đi thẳng vào vấn đề

- Không nhìn thẳng vào mắt người đối diện: đây được coi là hành động thiếu lịch sự trong giao tiếp

- Không chỉ tay vào người khác, nên dùng bàn tay mở rộng để hướng đến đối tượng được nhắc tới

- Văn hóa tặng quà: Khi mới chuyển đến sinh sống ở khu vực mới, người Nhật thường chuẩn bị món quà nhỏ để tặng hàng xóm như cách gửi lời chào để làm quen

Nghi thức cúi đầu chào là một lễ nghi cơ bản, thường thức trong giao tiếp tại Nhật Bản.

Nét văn hóa này cho thấy người Nhật đã giao thoa một cách vô cùng tinh tế giữa nét hiện đại và truyền thống văn hóa lâu đời, giữa những đức hạnh cổ xưa như sự tôn trọng, lòng thành kính, biết ơn và nét hiện đại của một xã hội phát triển bậc nhất thế giới, để rồi đưa nó thành một loại hình nghệ thuật mang bản sắc đặc trưng của xứ sở hoa anh đào.

Có cơ hội đến Nhật Bản làm việc và sinh sống, các bạn thực tập sinh hay ghi nhớ những quy tắc trong việc cúi đầu chào và thực hiện hàng ngày với cấp trên, đồng nghiệp, bạn bè… của mình nhé!